Każdego roku w rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu i innych miejscowościach Wielkopolski, w których nasi przodkowie walczyli z niemieckimi wojskami, organizowane są różnego rodzaju imprezy upamiętniające tamte czasy. Przeczytałem w prasie, że w Poznaniu w tym roku będą również obchody 95. rocznicy pod hasłem „Chwała Zwycięzcom”. Należy podkreślić, że było to jedyne polskie powstanie o wolność Polski, które się powiodło. Tu w Odolanowie mamy również pomnik, a na nim nazwiska poległych powstańców z tego okresu.
Moim zamiarem jest chęć przypomnienia o tym jak zginął, chyba najmłodszy, powstaniec Odolanowa, mający ledwo 15 lat. Jak to się stało? W Odolanowie Polacy dość szybko przejęli władzę w mieście, bo już w noc sylwestrową 1.1.1919r. i utworzyli oddział powstańczy. Powiatowa Rada Ludowa zamieszkała w wybudowanym w 1911r, domu p. Czubaków (naprzeciw pomnika św. Jana Nepomucena). Jest dzień 24 stycznia 1919r. Powstańcy byli w budynku, na ulicy i w mieście. Kilka dni temu zginął powstaniec Franciszek Sójka w zbrojnej walce o Granowiec. Przy wjeździe do Odolanowa stoi wartownik, który ma obowiązek legitymowania osób wjeżdżających i wyjeżdżających z miasta. W pewnej chwili jedzie samochód z miasta w kierunku Górki. Jadą w nim powstańcy. Wartownik zatrzymuje, lecz kierowca nie wykonuje polecenia wartownika i jedzie dalej. Wartownik zdejmuje broń z ramienia i strzela za samochodem. Ginie jeden z powstańców, 15-letni Joachim Gąszczak z Odolanowa. Jest duże prawdopodobieństwo, że wartownik nie celował do niego, lecz kula trafiła właśnie najmłodszego w samochodzie. Został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu na Górce przy dróżce na plebanię. Wartownik rodem z Odolanowa nie poniósłżadnych konsekwencji. Dożył sędziwego wieku, lecz nigdy nie widziałem go wesołego czy uśmiechniętego.
P.S. Zdarzenie to opowiadał mi mój ojciec Franciszek Szubert, który jako powstaniec był tam i widział to nieszczęście.
Roch Szubert
Franciszek Szubert, ur. 10.10.1898r. w Odolanowie. W powstaniu od 27 grudnia 1918 do 2 lutego 1919 pełnił służbę w pododdziałach Straży Ludowej w Odolanowie, w ramach których walczył na linii Ostrzeszów-Kobyla Góra. Brał udział w ochronie granicy polsko-niemieckiej do czasu jej ostatecznego ustalenia.
